Ο Αμβρακικός Κόλπος (ΙΙΙ)

Εντάξει, τα προηγούμενα άρθρα είναι πολύ ενδιαφέροντα, αλλά ... τί σχέση έχουν με τη διάσχιση των Δωδεκανήσων κολυμπώντας;;

Η κατάσταση του Αμβρακικού Κόλπου ήταν τέτοια, που το 2005 ένας καθηγητής φυσικής αγωγής αποφάσισε να τραβήξει την προσοχή πάνω του. Με τρόπο διεκδικητικό, ο Γιώργος Τσαφούλης σκέφτηκε να διασχίσει τον Κόλπο κολυμπώντας από τη Βόνιτσα στο νότο μέχρι την Κορωνησία στο βορρά. 'Οχι μόνο τα κατάφερε αλλά το επανέλαβε και τον επόμενο χρόνο. Και το μεθεπόμενο. Σ' αυτό που είχε αρχίσει σαν μια πράξη μεμονωμένη άρχισαν σταδιακά να προστίθενται συμμετέχοντες μέχρι που καθιερώθηκε ο Διάπλους του Αμβρακικού Κόλπου σαν ένα ετήσιο γεγονός μη ανταγωνιστικό. Ο σκοπός του δεν είναι να αναδείξει τον καλύτερο κολυμβητή, αλλά να καταγγείλει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, αυτό που για γενιές αποτελούσε την πρωταρχική πηγή διατροφής των κατοίκων του.

'Οπως είναι φυσικό, η πλειοψηφία του κόσμου δίνει προσοχή σε άλλα θέματα, που επηρεάζουν πιο άμεσα τη ζωή του, όπως για παράδειγμα στη γνώμη του προπονητή του Παναθηναϊκού για το παιχνίδι που θα παίξουν σε πέντε μέρες, και η απήχηση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης του διάπλου είναι μέτρια ακόμη και σε τοπικό επίπεδο. Αυτό όμως δεν εμποδίζει κάθε χρόνο μερικούς κολυμβητές να συνεργάζονται στη μετάδοση του μηνύματος για τη σωτηρία του Αμβρακικού. Για όποιον τυχόν θέλει να το ακούσει.

O Αμβρακικός Κόλπος (ΙΙ)

Το παραδεισένιο σκηνικό, που περιγράφεται στο προηγούμενο άρθρο, διαφέρει αρκετά από την πραγματικότητα εξαιτίας της συσσώρευσης παραγόντων, που τα τελευταία χρόνια υποβαθμίζουν τον κόλπο.

Η ροή των υδάτων των ποταμών έχει μειωθεί μετά την κατασκευή φραγμάτων για την ανθρώπινη κατανάλωση νερού και την παραγωγή ηλεκτρισμού. Άλλη κατασκευή, σ' αυτή την περίπτωση ενός λιμανιού στο στενό που επικοινωνεί με το Ιόνιο, εμποδίζει το πέρασμα του νερού προς τα έξω. Και οι δύο κατασκευές δυσκολεύουν τη φυσική κυκλοφορία του νερού, απ' την οποία εξαρτάται μέρος της λειτουργίας του τοπικού οικοσυστήματος. Επιπλέον η μείωση της ποτάμιας ροής έχει επιφέρει την αύξηση της αλμυρότητας όχι μόνο στα ύδατα της επιφάνειας αλλά επίσης και στον υδροφόρο ορίζοντα.

Μέσω του Λούρου και του Άραχθου φθάνουν επίσης άλλα προβλήματα με χειρότερες επιπτώσεις. Κατά μήκος της διαδρομής τους έχουν εγκατασταθεί βιομηχανίες και αγροκτήματα που χύνουν τα απόβλητά τους στις κοίτες χωρίς επεξεργασία καθαρισμού. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τα λύματα των κατοικημένων περιοχών χωρίς τα κατάλληλα συστήματα καθαρισμού τους. Οι λεκάνες επίσης συλλέγουν τα υψηλά επίπεδα λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη γεωργία της περιοχής. Όλες αυτές οι ουσίες καταλήγουν να συσσωρεύονται στον κόλπο, μολύνοντας ανεπανόρθωτα τα νερά του και προκαλώντας μεγάλη θνησιμότητα των οργανισμών.

Οι πλούσιοι αλιευτικοί πόροι έχουν υποστεί επίσης σοβαρή μείωση λόγω της χρήσης νέων αλιευτικών τακτικών ελάχιστα επιλεκτικών και μεγάλης κλίμακας. Η αλιεία με συρόμενα δίχτυα σκοτώνει τόσο τα ζώα εμπορικού ενδιαφέροντος όσο και άλλα που πετιούνται  μετά την αλίευσή τους. Και σαν να μην έφτανε αυτό καταστρέφει τον πυθμένα από τον οποίο εξαρτάται έμμεσα μεγάλο μέρος της παράκτιας ζωής.

Ούτε καν οι μέθοδοι, οι οποίες θεωρούνται ευρέως βιώσιμες, όπως τα ιχθυοτροφεία, είναι ελεύθερες περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Δωδεκάδες απ' αυτά έχουν φτάσει να λειτουργούν σ' αυτό το περιβάλλον χωρίς άδεια, και γι' αυτό χωρίς έλεγχο. Πέρα από την κατάληψη χώρου, που προϋποθέτουν, μπορούν, επίσης, να επιφέρουν προβλήματα μόλυνσης, όπως για παράδειγμα δια μέσου της διάδοσης παρασίτων, αποβλήτων ή τοξικών φυκιών.

            

Ο Αμβρακικός Κόλπος (Ι)

Ο Αμβρακικός Κόλπος είναι μια αλμυρή λιμνοθάλασσα 400 χλμ² στα δυτικά της Ελλάδας. 'Εχει μήκος 35 χλμ και πλάτος 15 με μέσο βάθος στα 25 μ. Αποτελεί μια θάλασσα σχεδόν κλειστή, που επικοινωνεί με το Ιόνιο πέλαγος μέσω ενός περάσματος μόλις 700 μ πλάτους. Απ' το βορρά εκβάλλουν δύο ποταμοί, ο Λούρος και ο 'Αραχθος. Με τη σειρά τoυ περιέχει όρμους ποικίλων μεγεθών.

Αυτές οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες προκαλούν μια πολυμορφία στο φυσικό περιβάλλον, που ευνοεί μια μεγάλη βιοποικιλότητα. Η συνεισφορά νερού από τους ποταμούς σχηματίζει ένα ελαφρύ ρεύμα που διευκολύνει την ανανέωση των υδάτων και επιπλέον επιτρέπει την ύπαρξη διαφορετικού βαθμού αλμυρότητας σε διαφορετικά σημεία. Μεγάλο μέρος της ακτής αποτελείται από την απόθεση ιζημάτων των ποταμών, και γι' αυτό συγκεντρώνεται στην περιοχή η μεγαλύτερη επιφάνεια ελών της Ελλάδας. Αυτά τα περιβάλλοντα συνηθίζουν να προσελκύουν σημαντικούς πληθυσμούς πουλιών, κάποιους σα σημείο μεταναστευτικού περάσματος και άλλους με σταθερή μορφή καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Από τα σχεδόν 250 είδη, που έχουν καταμετρηθεί στον Κόλπο, τα μισά προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα έξι βρίσκονται σε κίνδυνο εξαφάνισης. Ξεχωρίζει ο αργυροπελεκάνος, αυτός με το μεγαλύτερο μέγεθος στον κόσμο.

Απ' την πλευρά του, το μικρό βάθος έχει σαν αποτέλεσμα η θερμοκρασία του νερού να είναι κάπως υψηλότερη από αυτή του Ιονίου. Μέρος του βυθού είναι κατοικημένο από την ποσειδωνία, το πιο χαρακτηριστικό φύκι της Μεσογείου, που εξυπηρετεί σαν καταφύγιο πολλών ψαριών και βάση της τροφικής αλυσίδας. Η ποικιλία των υδρόβιων ειδών είναι μεγαλύτερη από μεγάλο μέρος των μεσογειακών περιοχών και εκτός από το ψάρι, που έχει εμπορικό ενδιαφέρον, συμπεριλαμβάνει κάποια που είναι δύσκολα ορατά στις ευρωπαϊκές ακτές, όπως θαλάσσιες χελώνες και δελφίνια.

Γι' αυτούς τους λόγους, υπάρχει ένα εθνικό πάρκο για την προστασία και τον έλεγχο των ελών υπό την αιγίδα του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000.